Het land Zimbabwe stond voor zijn onafhankelijkheid in 1980 bekend als (Zuid)Rhodesië, een Britse kolonie. Het is ongeveer tien keer zo groot als Nederland (390.757 vierkante kilometer) en heeft ruim dertien miljoen inwoners (schatting uit 2017).
De geschiedenis van het land na de kolonisatie is tumultueus. Als in 1963 Nyasaland (nu Malawi) en Noord-Rhodesië (nu Zambia) een zwart meerderheidsregime krijgen, komt in Zuid-Rhodesië het blanke Rhodesian Front van Ian Smith aan de macht. In 1965 roept hij de eenzijdige onafhankelijkheid van het land uit, in 1970 de republiek Rhodesië. Het daaropvolgende decennium wordt ingekleurd door de vaak bloedige vrijheids- en machtsstrijd, eerst door de partijen Zapu van Joshua Nkomo en Zanu van Robert Mugabe, later tussen deze twee. Deze strijd wordt gewonnen door Robert Mugabe, die zich uiteindelijk als alleenheersende president steeds meer zal ontpoppen als dictator.
In 2017 wordt Mugabe afgezet door het leger en opgevolgd door Emmerson Mnangagwa.
Mugabe
Een cruciaal jaar is 1980. Dan komen er verkiezingen, wordt Mugabe premier, komen er verkiezingen en een zwart meerderheidsregime. Mugabe schakelt later zijn opponent Nkomo uit. Een zwarte periode zijn de jaren 1982/1985 als het leger de opstand van de Ndebele, de minderheidsgroep onder de bevolking, met harde hand neerslaat: twintigduizend doden.
In 1985 schrapt Mugabe alle blanke zetels in het parlement, in 1987 is hij als president alleenheerser. In 1988 fuseren de twee bestaande partijen tot Zanu PF.
Pas na 2000 komt daar een oppositiebeweging tegenover te staan van de MDC, van Morgan Tsvangirai (overleden in februari 2018).
Problemen
Mugabe wordt van vrijheidsstrijder dictator. Het land Zimbabwe krijgt met grote problemen te maken: de landhervormingsprogramma’s (vanaf 2000), illegale bezettingen van boerderijen van blanken, een totale ineenstorting van de agrarische sector, de uittocht van blanken, de operatie Murambatsvina waarbij 700.000 huizen en bedrijven in het land worden vernietigd.
Vanaf 2008 zet een neerwaartse spiraal in. Twee miljoen mensen zijn hiv- besmet. In datzelfde jaar begint een hyperinflatie die in 2009 uitloopt naar honderd tot honderdvijftig procent. De Zimbabwaanse dollar wordt geschrapt, men betaalt met de Amerikaanse dollar of de Zuid-Afrikaanse rand.
De verkiezingen van maart 2008 worden gevolgd door zware mishandelingen en duizenden doden in juni tot in september een akkoord over nationale eenheid wordt bereikt. Dan lijkt er enige stabiliteit te ontstaan: de EU heft enkele sancties op, er komt een referendum in 2013 over een nieuwe grondwet waarin de macht en termijn van de president worden ingeperkt.
In 2017 grijpt het leger de macht. Mugabe wordt ‘ontslagen’, Emmerson Mnangagwa wordt ingezworen als nieuwe president. Hij was onder Mugabe minister van staatsveiligheid en in de jaren tachtig verantwoordelijk voor de bloedige onderdrukking van het Ndebelevolk.
In september 2018 zijn er verkiezingen die ook weer niet geheel zonder gewelddadige incidenten verlopen. Echter: het lijkt het er wat beter uit te zien. Mnangagwa schept hoop, hij belooft te zoeken naar buitenlandse investeerders om het tekort aan contanten op te lossen.
In 2019 blijkt het vooralsnog niet te lukken. Er is en blijf een cashtekort: klanten betalen digitaal, maar de winkels moeten hun importproducten in het buitenland contact afrekenen. En dat geld is er niet. Als dan de benzineprijzen in januari 2019 van 1 dollar 31 naar 3 dollar 31 gaan, en alles duurder wordt, komt er een grote staking. Lege winkels, geen internet: dat is het beeld van de eerste dagen van 2019. Het leger gaat de straat op en schiet met scherp. Er vallen doden.
